Hîlarlı Huneyin Kaygusuz’un HÎLAR kitabı kitapçı raflarında yerini aldı.
Kaygusuz, Hîlar’la ilgili bildiklerini, gördüklerini ve duyduklarını kaleme alarak tarih kokan Hîlar’ı görmeyen ve merak edenler için yazdığını; kitabı yazarken herhangi bir kaynaktan, resmi veya bilimsel bir arşivden faydalanmadığını, tamamen gördüklerine, bildiklerine ve büyüklerinden duyduklarına dayanarak kaleme aldığını; Türkçe yazmakla beraber, halkın konuştuğu anadili olan Kurmancînın (Kürtçenin) yöresel konuşmasına ve ifadesine uygun olmasına özen gösterdiğini kitabında açıklamaktadır.
Hîlar, Ergani (Diyarbakır) ilçesine bağlı köylerden biridir. İlçe merkezinin ve Elazığ-Diyarbakır Karayolu’nun 7 km güneyinde dağlara yaslı kayalar arasında yer alır.
Hîlar, bugün güneşin parlak, rüzgârın sert, kayaların sağır, mağaraların kör, tarihin suskun olduğu bir mekân olsa da, tarihte ilklerin yaşandığı eski bir yerleşim yeridir. Arpa ve buğdayın ilk ekilip biçildiği, hayvanların ilk evcilleştirildiği, kerpiç topaçlarının ilk yapıldığı, barınak, tapınak ve kurban sunağının ilk inşa edildiği, kısacası insanoğlunun ilk yerleşik düzene geçtiği tarihsel öneme sahip yerlerinden biridir. Tarih Hîlar’da başlamıştır diyebiliriz.
Tarihsel bir öneme sahip dünya kültür mirasının bu önemli parçasını her yönüyle tanımak gerekmez mi? Gerekir.
Huneyn Kaygusuz da Hîlarlı olarak, yani Hîlar’ın içinden ve de köyde yaşayan biri olarak Hîlar’ın kitabını, HÎLAR’ı yazarak Hîlar’ın tanıtımını hedeflemiş. Kitabında şimdiye kadar hiç kimsenin değinmediği konuları ele almış: Hîlar’da evlerin yapısı, yaşayan aileler, kadının durumu, sosyal/kültürel ve doğal yaşama dair önemli bilgiler vererek tarihe küçükte olsa bir kayıt düşmüştür.
Mekânlarında insanlar gibi birer ruhları olduğunu düşünürüm. Hîlar’ın ruhunu şad ettiği için, tarihî ve kültürel zenginliğimize güzel bir katkı sunduğu için Huneyin Kaygusuz arkadaşımı yürekten kutluyorum. Ve kutlamayı hak ettiği için de kitabın sayfa düzeninde, kapak tasarımında, yazım hatalarını düzeltilmesinde ve fotoğraf desteğinde karınca kararınca severek yardımcı oldum.
Bir bilge; “Her kültür bir ‘tarihin içine düşüştür’; bundan ötürü de sınırlıdır” demektedir. Sınırları genişletmemiz için demek ki, her köyden, her kasabadan ve her kentten çok sayıda Huneyn’lere ihtiyacımız var.
“Her tarihsel varlık, tarihöncesi insanlığın büyük bir parçasını kendinde taşır”. Hîlar, bugün zamanın ağır aktığı, geçmiş dönemleriyle tarihin gözlere ziyafetler çektiği, esen rüzgârlarında huzurun tenleri okşadığı, özgürlüğün tarla kuşları ve kelebek kanatlarında uçtuğu bir yerdir. Zamanın onca aşındırmasına karşın inadına halen ayakta durabilen, tarihe tanıklığını sessizce kayalara tutunarak ve toprak altında saklayarak bizlere sunan çok önemli bir tarihsel varlık ve kültürel mirastır. Anlamasını ve araştırmasını bilirsek, bu tarihsel miras, biz insanlara çok ilginç şeyler anlatmaktadır. Huneyn Kaygusuz, bu anlatılan ilginç şeylerden bir kısmını HÎLAR adlı eserinde farklı bir tarzda ve tatlı bir anlatımla bizlere sunmaktadır.
Hîlarlı köylü bir kadın. Foto: Müslüm Üzülmez
Fazla söze gerek yok. Gelin en iyisi şimdi şöyle güzelce sırtımızı Hîlar kayalarına verelim. Eğer sırtımızı kayalara veremiyorsak, o zaman gözlerimizi kapatıp kendimizi Hîlar kayalıklarındaymışız gibi düşleyelim. Gündüzse, Güneş’e ve Güneş’in dünyamıza gönderdiği o muazzam enerjiye (nura); geceyse, gökyüzündeki Ay’a (sevgiliye) ve yıldızlara bakalım. Güneşin haşmetini, Ay’ın güzelliğini, tanrıların gözü olan yıldızların çapkınca göz kırpışlarını seyrederek Mezopotamya coğrafyasında tarihsel bir mekân olan Hîlar’ı, HÎLAR’ı okuyarak Huneyn Kayguz’un kaleminden tanımaya çalışalım. Ve tanımaya çalışırken de Hîlar’ın tarihin şafağı olduğunu unutmayalım.
Huneyn Kaygusuz arkadaşım ellerine sağlık.
HÎLAR’ın bahtı açık olsun!
Künyesi:
Huneyn Kaygusuz, HÎLAR, Titiz Yayınları, İstanbul 2010.
07 Aralık 2010 tarihinde http://ergani.gen.tr,
07 Aralık 2010 tarihinde http://gonulsitesi.net,
08 Aralık 2010 tarihinde http://www.insanokur.org/?p=23457,
08 Aralık 2010 tarihinde http://www.gelawej.net,
08 Aralık 2010 tarihinde http://www.erganisoz.com,
08 Aralık 2010 tarihinde http://www.kritize.net
09 Aralık 2010 tarihinde http://www.habername.com,
10 Aralık 2010 tarihinde http://www.yeniyurtgazetesi.com sitesinde yayınlandı.